10 Najvećih brana na svijetu

Tokom proteklih vjekova, čovječanstvo je izgradilo mnogo brana radi raznih raloga od navodnjavanja ili zaštite od poplava do akumulacionih jezera radi proizvodnje električne energije. Ovaj članak navodi deset najvećih brana na svijetu po količini tj zapremini utrošenog materijala za njihvou izgradnju.

1. Tarbela Dam se nalazi na rijeci Ind u Pakistanu, tačnije 50 km sjeverozapadno od Islamabada. Gradnja je počela 1968. godine a završena je 1976. godine i bila je namjenjena za skladištenje vode za navodnjavanje iz reke Ind, za kontrolu poplava i izgradnju hidroelektrane. Izgradnja je koštala samo 1,5 milion dolara. Glavna brana je izgrađena od zemlje i kamena i prostire se dužinom od 2.743 m. 148 m je visina iznad korita. Za izgradnju je bila potrebna površina od 260 km2 i 82.000 hektara zemljišta. Veliki rezervoar brane je potopio 135 sela što je rezultiralo iseljavanjem 96.000 ljudi. Ukupno na ovu branu je potrošeno 153 000 000 metara kubnih materijala.
   
2.  Fort Peck Dam je najviša od 6 glavnih brana duž rijeke Misuri i nalazi se na sjevero-istoku Montane, SAD. Sa dužinom od 6.409 m i visinom preko 75 m predstavlja najveću branu u SAD-u i stvara vještačko jezero Fort Peck. To je peto vještačko jezero po veličini u SAD-u i ima obalu koja je duža od obale države Karolina. Brana prvenstveno služi za kontrolu poplava i kvalitete vode. Izgradnja je počela 1933. godine a trajala je do 1940. godine. Projekat je koštao oko 100 miliona dolara, a potrošeno je 96 000 000 metara kubnih materijala.
   
3.  Atatürk Dam, ili zvanično Karababa Dam, je brana sa centralnim jezgrom na rijeci Eufrat u crnomorskom regionu Turske. Sagrađena je zbog proizvodnje električne energije i za navodnjavanje ravnica u regionu. Preimenovana je u čast Mustafe Kemala Ataturka, osnivača Turske Republike (1881.-1938. godine). Izgradnja je počela 1983. godine a završila se 1990. godine. Rezervoar je stvorio jezero Ataturk iza brane koje je po veličini treće u Turskoj. Brana je visoka 169 m a dugačka 1.820 m. Za izgradnju je potrošeno 1,25 milijardi dolara i prikazana je na turskim novčanicama od 1 lire. U branu je ugrađeno ukupno 83 500 000 kubnih metara materijala.
   
4. Houtribdijk brana je brana i nasip u Holandiji. Završena je 1968. godine, visine je 13 metara. Preko brane prelazi put koji spaja gradove Lelystad i Enkhuizen. Dugačka je nevjerovatnih 27 kilometara, a zapremina potrošenog materijala iznosi 78 000 000 kubnih metara.
   
5. Oahe Dam je velika brana koja se nalazi duž rijeke Misuri u Južnoj Dakoti, SAD. Formira jezero Oahe koje je po veličini četvrto vještačko jezero u SAD-u. Agregat brane pravi električnu energiju za centralni dio Sjeverne Amerike. Izgrađena brana služi za kontrolu poplava, navodnjavanje i proizvodnju električne energije. Izgradnja je počela 1948. godine a završena je 1962. godine. Projekat je koštao 340 miliona dolara. Za izgradnju brane je bilo potrebno 70 300 000 m3 zemlje i stijena.
   
6. Gardiner Dam je nasip brana na rijeci Južni Saskačevan i po veličini je druga u Kanadi. Izgradnja je počela 1939. godine a završila se 1967. godine. Visoka je 64 m, duga 5 km i široka 1,5 km sa zapreminom osnove od 65 400 000 m3. Brana je dobila naziv po bivšem premijeru Saskačevana Džejmsu Gardineru.
   
7. Mangla Dam je višenamjenska brana koja se nalazi na rijeci Jhelum u Pakistanu. Projekat su osmislile i nadgledale londonska firma Binnie & Partners sa konzorcijumom od 8 američkih građevinskih firmi. Do 1967. godine je navodnjavanje u Pakistanu zavisilo od neregularnog toka rijeke Ind i njenih pritoka. Poljoprivredni prinosi su bili veoma niski zbog čestih suša. Ova brana je prva izgrađena da ojača sistem za navodnjavanje Pakistana. Izgradnja je počela 1961. godine i trajala je do 1967. godine. Dužina brane je 3.140 m a visina 147 m.
   
8. Oroville Dam je zemljana brana na rijeci Pero istočno od grada Orovil u Kaliforniji. Sa visinom od 230 m predstavlja najvišu branu u SAD-u. Prvobine svrhe su joj vodosnabdjevanje, električna energija i kontrola poplava. Stvara istoimeno vještačko jezero koje se nalazi u podnožju Siera Nevade, istočno od doline Sakramento. Sagradilo ju je Odjeljenje Kalifornije za vodene resurse i predstavlja jedan od dva velika projekta za regulisanje vodosnabdjevanja u Kaliforniji. Sa gradnjom je započeto 1961. godine i uprkos poplavama, sudaru voza i drugim poteškoćama, brana je bila spremna za korištenje 1968. godine.
   
9. San Luis Dam je brana visine 305 metara, a u funkciju je puštena 1967. godine. Nalazi se u Kaliforniji i predstavlja drugu branu koja je izgrađena u okviru programa za regulisanje vodosnabdjevanja u Kaliforniji. Ova brana ima najveći rezervoar u SAD-u. U vlasništvu je američkog biroa za reklamacije.
   
10. Nurek Dam je brana ispunjena zemljom i nalazi se u dubokoj klisuri duž rijeke Vakhsh u zapadnom Tadžikistanu, državi centralne Azije. Izgradnja brane je počela 1961. godine a završena je 1980. godine kada je Tadžikistan još bio republika u okviru Sovjetskog Saveza. Ovo je jedinstvena konstrukcija sa centralnim jezgrom od cementa koje formira nepropusnu barijeru dugu 304 m i visoku 700 m. Obim nasipa je 54 miliona m3. Obuhvata 9 hidroelektrana koje su se gradile od 1972.-1979. godine. Rezervoar ove brane je najveći u Tadžikistanu. Ima tunel za navodnjavanje kroz koji se transportuje voda za navodnjavanje.